Nakaz zapłaty z sądu – jak się bronić?

Nakaz zapłaty to jedno z częściej wydawanych orzeczeń przez sądy w postępowaniach cywilnych. Jego otrzymanie zazwyczaj jest zaskoczeniem i wiąże się z dużym ładunkiem emocjonalnym. Samo doręczenie nakazu nie musi jednak oznaczać, że pozwany stoi na z góry przegranej pozycji.

Z tego wpisu dowiesz się, czym jest nakaz zapłaty oraz jakie są jego rodzaje. Poznasz również przysługujące pozwanemu środki zaskarżenia oraz powody, dla których warto przy odwoływaniu się skorzystać z pomocy adwokata. Uzyskasz także odpowiedź na pytanie, czy otrzymanie nakazu zapłaty musi oznaczać natychmiastową egzekucją komorniczą.

Czym jest nakaz zapłaty?

Nakaz zapłaty jest orzeczeniem sądu wydawanym na wstępnym etapie postępowania sądowego. W nakazie zapłaty sąd nakazuje pozwanemu, aby w oznaczonym terminie (najczęściej 2 tygodnie) zaspokoił roszczenie w całości wraz z kosztami albo wniósł środek zaskarżenia.

Sąd wydaje nakaz zapłaty, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych, a w innych przypadkach – jeżeli przepis szczególny tak stanowi. Powód może zatem dochodzić nie tylko pieniędzy, ale również rzeczy oznaczonych co do gatunku (takie, które nie mają cech indywidualnych, nie są ściśle oznaczone).

Po utracie mocy lub uchyleniu nakazu zapłaty albo w przypadku braku podstaw do jego wydania sąd rozpoznaje sprawę według przepisów ogólnych lub w postępowaniu odrębnym właściwym dla danej sprawy, chyba że przepis szczególny przewiduje inny skutek, w szczególności umorzenie postępowania.

Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym

W praktyce zdecydowanie najczęściej sądy wydają nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

§ 1. Sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawach określonych w art. 480¹ § 1, chyba że według treści pozwu:
1) roszczenie jest oczywiście bezzasadne;
2) twierdzenia co do faktów budzą wątpliwość;
3) zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego.

Art. 499 Kodeksu postępowania cywilnego

Zasadniczo zatem z nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym będziemy mieć do czynienia w każdej sprawie o roszczenie pieniężne albo świadczenie innych rzeczy zamiennych.

Sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym

Od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym przysługuje sprzeciw. Jak każdy środek zaskarżenia, musi być wniesiony do sądu, który go wydał, w oznaczonym przez sąd terminie. Powinien również spełniać wszelkie wymogi formalne przewidziane przez przepisy procedury cywilnej.

Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym

Postępowanie nakazowe cechuje się większym formalizmem, zarówno dla powoda, jak i pozwanego. Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydaje się wyłącznie na wniosek powoda zgłoszony w pozwie.

§  1. Sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, jeżeli fakty uzasadniające dochodzone roszczenie są udowodnione dołączonym do pozwu:
1) dokumentem urzędowym;
2) zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem;
3) wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu;
§  2. Sąd wydaje również nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla lub czeku należycie wypełnionego, których prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości.

Art. 485 Kodeksu postępowania cywilnego

Ponadto nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym może być wydany w sprawach o zapłatę świadczenia pieniężnego w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Ustawa wymaga wówczas dołączenia do pozwu umowy, dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego albo dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku.

Co istotne, jeżeli dłużnikiem jest konsument, niezbędne jest przedstawienie wraz z pozwem umowy, z której wynika roszczenie zabezpieczone wekslem, wraz z deklaracją wekslową i załącznikami. W treści pozwu skierowanego przeciwko osobie fizycznej zamieszcza się oświadczenie o tym, czy roszczenie dochodzone pozwem powstało w związku z umową zawartą z konsumentem.

Nakaz zapłaty z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności. Oznacza to, że po wydaniu nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, powód może skierować nakaz do wykonania przez komornika.

Zarzuty od nakazu zapłaty

Od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym pozwany może wnieść zarzuty. W przeciwieństwie do sprzeciwu przysługującego od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, zarzuty podlegają opłacie – 3/4 opłaty od pozwu. Gdy jednak nakaz zapłaty został wydany przeciwko konsumentowi, od pozwanego konsumenta pobiera się opłatę nie większą niż 750 złotych.

W piśmie tym pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości czy w części oraz przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. Jednocześnie należy wymienić fakty, z których wywodzi się swoje żądania, i dowody na wykazanie każdego z nich.

Samo wniesienie zarzutów od nakazu zapłaty nie powoduje „obligatoryjnego” wstrzymania wykonania nakazu zapłaty. Sąd może wstrzymać jego wykonanie, lecz nie dowolnie, wówczas, gdy jest to celowe i istnieją ku temu przesłanki, co należy rozumieć w ten sposób, że treść zarzutów wskazuje na prawdopodobieństwo uchylenia nakazu zapłaty, lub też, podobnie jak w przypadku wstrzymania wykonania wyroku na skutek wniesienia skargi o wznowienie postępowania czy wniesienia skargi kasacyjnej, gdy istnieje prawdopodobieństwo powstania niepowetowanej szkody na skutek wykonania nakazu zapłaty. Pojęcie „niepowetowana szkoda” oznacza w szczególności brak dostatecznego majątku po stronie powoda, z którego pozwany mógłby uzyskać zwrot spełnionego dobrowolnie lub wyegzekwowanego świadczenia. Innymi słowy, chodzi o obawę, że w razie ewentualnego uwzględnienia zarzutów od nakazu zapłaty restytucja będzie niemożliwa lub wyjątkowo uciążliwa.

Postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 23 lutego 2012 roku, sygn. akt I ACz 234/12, LEX nr 1118516

Nakaz zapłaty w elektronicznym postepowaniu upominawczym – elektroniczny nakaz zapłaty

Jedyny sąd, który obecnie wydaje elektroniczne nakazy zapłaty, jest Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie, VI Wydział Cywilny (e-sąd). W postępowaniu elektronicznym można dochodzić wyłącznie roszczeń pieniężnych. Nakaz taki nie może być wydany, jeżeli jego doręczenie miałoby mieć miejsce poza granicami kraju.

Powód wnosi pisma wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, dostępnego pod adresem https://www.e-sad.gov.pl/. W pozwie powód powinien wskazać dowody na poparcie swoich twierdzeń. Co jednak istotne, do pozwu nie dołącza się dowodów. Powód może się na nie powołać, ale w tym postępowaniu nie będą one fizycznie dostępne dla pozwanego.

Zaskarżenie nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym

Od nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym przysługuje pozwanemu sprzeciw. Podobnie jak w przypadku innych środków zaskarżenia, musi spełniać on określone przepisami wymogi oraz zostać wniesiony w terminie.

Inaczej niż w przypadku pozostałych trybów związanych z nakazami zapłaty, w postępowaniu elektronicznym sąd nie zajmuje się merytorycznym rozpoznaniem sprawy po skutecznym zaskarżeniu nakazu. W przypadku wniesienia sprzeciwu sąd umarza postępowanie w zakresie, w którym nakaz zapłaty utracił moc. Każda ze stron ponosi wówczas koszty procesu związane ze swoim udziałem w sprawie.

Co jeżeli nie zaskarżę nakazu zapłaty?

Nakaz zapłaty, od którego nie wniesiono środka zaskarżenia, ma skutki prawomocnego wyroku. Wówczas wierzyciel może wystąpić o wszczęcie postępowania egzekucyjnego do komornika i zlecić egzekucję np. z rachunku bankowego lub z nieruchomości. Odwrócenie skutków uprawomocnienia się nakazu zapłaty może być dla pozwanego niezwykle trudne. Z tych względów nie powinno się ignorować doręczenia nakazu zapłaty.

Nakaz zapłaty – najczęstsze błędy po doręczeniu nakazu

Do najczęstszych błędów osób pozwanych popełnianych po doręczeniu nakazu zaliczyć można:

• zignorowanie nakazu zapłaty – jeżeli nakaz się uprawomocni, najprawdopodobniej sprawa trafi od razu do komornika,
• wyrzucenie koperty, w której znajdował się nakaz zapłaty – na podstawie zawartego na niej numeru nadawczego możliwe jest precyzyjne określenie terminu, w którym możliwe jest zaskarżenie nakazu,
• zaskarżenie nakazu zapłaty po terminie – podobnie jak w przypadku punktu pierwszego, pozwany naraża się na odrzucenie środka zaskarżenia i egzekucję komorniczą,
• brak powołania dowodów – ważne jest, aby już w pierwszym piśmie w sprawie powołać odpowiednie dowody na swoją obronę,
• brak dopełnienia wymogów formalnych – ich nieuzupełnienie może skutkować odrzuceniem środka zaskarżenia.

Należy pamiętać, że sąd odrzuca środek zaskarżenia niedopuszczalny, spóźniony, nieopłacony lub dotknięty brakami, których nie usunięto pomimo wezwania. Oznacza to, że popełnienie jednego z powyższych błędów może skutkować uprawomocnieniem się nakazu zapłaty. Prawomocny nakaz będzie natomiast podstawą do prowadzenia egzekucji komorniczej.

Aby uniknąć popełnienia wskazanych błędów oraz mieć pewność, że dopełnione zostaną wszelkie formalności związane z zaskarżeniem nakazu zapłaty, warto niezwłocznie po otrzymaniu nakazu skorzystać z pomocy adwokata doświadczonego w tym zakresie.

Dlaczego warto skorzystać z pomocy adwokata?

Skuteczne zaskarżenie nakazu zapłaty może otworzyć drogę do zwalczenia powództwa w procesie cywilnym. W pierwszej kolejności należy dopilnować, aby środek zaskarżenia odpowiadał licznym wymogom formalnym. Z tego względu warto swoją sprawę powierzyć doświadczonemu profesjonaliście. Adwokat zadba, aby środek zaskarżenia trafił do sądu w terminie i odpowiadał wszelkim rygorom proceduralnym.

Jednocześnie adwokat przygotuje kompleksową linię obrony przed żądaniem zawartym w pozwie. Pomoc adwokata może obejmować przede wszystkim:

• analizę terminów przedawnienia,
• weryfikację zasadności powództwa, w tym obronę przed nieistniejącym lub spłaconym zobowiązaniem,
• sprawdzenie legitymacji wierzyciela (np. pod kątem wadliwości cesji),
• poprawne zawnioskowanie o dopuszczenie i przeprowadzenie przed sądem odpowiednich dowodów,
• negocjacje z wierzycielem – również na etapie egzekucji.

Dobrze przygotowana linia obrony zwiększa szansę na oddalenie powództwa lub przynajmniej istotne obniżenie zasądzonej kwoty.

Zaskarżenie nakazu zapłaty – pomoc adwokata (Gdynia, Gdańsk, Sopot)

Kancelaria adwokacka świadczy kompleksową pomoc w zakresie prawa cywilnego, w tym również w zakresie spraw windykacyjnych. Potrzebujesz pomocy adwokata związanej z zaskarżeniem nakazu zapłaty? Z Kancelarią możesz skontaktować się telefonicznie (+48 516 969 888), za pośrednictwem maila (adwokat@jakubnowosielski.pl) lub dostępnego na stronie formularza kontaktowego (Kontakt). Uzyskaj profesjonalną pomoc prawną!

Kancelaria działa w szczególności w obszarze następujących miast: Gdynia, Gdańsk, Sopot, Wejherowo, Rumia, Reda, Pruszcz Gdański. Jesteś spoza Trójmiasta? Nie stanowi to przeszkody – współpracę możemy nawiązać również online.