Obowiązkowe ubezpieczenie OC posiadacza pojazdu ma w założeniu chronić przed koniecznością zapłaty przez sprawcę zdarzenia odszkodowania za szkody powstałe w związku z ruchem takiego pojazdu. Prawo przewiduje jednak pewne wyjątkowe sytuacje, w których ubezpieczyciel lub Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny mogą wystąpić do sprawcy lub posiadacza pojazdu o zwrot odszkodowania wypłaconego poszkodowanemu.
Z tego artykułu dowiesz się czym jest regres ubezpieczeniowy i kiedy ubezpieczyciel lub UFG mogą z nim wystąpić. Przeczytasz również, czy można uniknąć zapłaty z tytułu regresu. Poznasz też powody, dla których warto w tym zakresie zasięgnąć pomocy adwokata.
Czym jest regres ubezpieczeniowy?
Regres ubezpieczeniowy polega na tym, że ubezpieczyciel ma prawo do dochodzenia zwrotu pieniędzy, które wypłacił poszkodowanemu, od osoby odpowiedzialnej za szkodę. W praktyce oznacza to, że choć odszkodowanie zostało wypłacone z polisy, ubezpieczyciel może żądać zapłaty równowartości wypłaconych środków od sprawcy szkody lub innej określonej osoby. Regres jest możliwy tylko w przypadkach ściśle określonych przepisami prawa.
Wpis, który właśnie czytasz, dotyczy tylko regresu związanego z obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych (ubezpieczenie komunikacyjne). W tego typu przypadkach z roszczeniem regresowym może zgłosić się – w zależności od okoliczności konkretnej sprawy – ubezpieczyciel lub Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG).
Kiedy ubezpieczyciel lub UFG może wystąpić z regresem ubezpieczeniowym?
Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych przewiduje kilka przypadków, w których ubezpieczycielowi przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym (sprawcy szkody) zwrotu odszkodowania wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC. Gdy nie została zawarta umowa ubezpieczenia OC, osobą zobowiązaną do zapłaty może być zarówno sprawca szkody, jak i posiadacz nieubezpieczonego pojazdu.
Celem art. 43 pkt 4 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych jest w pierwszej kolejności wymuszenie społecznie pożądanych postaw sprawców zdarzeń drogowych, poprzez danie jasnego sygnału, że nie zasługuje na ochronę ubezpieczeniową, mimo zawartej umowy ubezpieczenia, ten kto powoduję szkodę zachowując się w sposób naganny, w tym zwłaszcza stwarzając dodatkowe zagrożenie.
wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 września 2012 roku, sygn. I ACa 920/12, LEX nr 1272044
Umyślne wyrządzenie szkody
Pierwszym z wymienianych przez ustawę przypadków jest umyślne wyrządzenie szkody przez kierującego. Kierujący musi zatem chcieć wyrządzenia danej szkody lub przewidywać możliwość jej wyrządzenia i godzić się na to.
Wyrządzenie szkody po użyciu alkoholu lub środków odurzających
Zwrotu wypłaconego odszkodowania ubezpieczyciel może dochodzić również w sytuacji, gdy szkoda została wyrządzona w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii.
Stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:
- stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo
- obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
Stan nietrzeźwości zachodzi natomiast, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:
- stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo
- obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
W zakresie środków odurzających wystarczy natomiast, aby jakakolwiek ilość metabolitów danego środka była wykryta w organizmie kierującego. Nie ma zatem znaczenia, czy dany środek faktycznie oddziaływał na kierującego w chwili szkody. Warto przy tym zaznaczyć, że metabolity niektórych substancji psychoaktywnych mogą być wykryte w organizmie nawet po upływie wielu dni od zażycia.
Posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa
Ubezpieczyciel będzie uprawniony do regresu w stosunku do kierującego, który wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa. W tym przypadku chodzi w szczególności o wejście w posiadanie przez przywłaszczenie, kradzież, rozbój czy paserstwo.
Brak uprawnień do kierowania pojazdem
Z regresem ubezpieczeniowym będziemy mieli do czynienia również w sytuacji, gdy kierujący nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym. Wyjątek od tego zachodzi w przypadkach ratowania życia ludzkiego lub mienia albo w przypadku pościgu za osobą, podjętego bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa.
Ucieczka z miejsca zdarzenia
Roszczenie regresowe powstanie również w sytuacji, gdy kierujący zbiegł z miejsca zdarzenia.
O ucieczce kierowcy z miejsca wypadku można mówić wtedy, gdy oddala się on z miejsca wypadku, by uniknąć zidentyfikowania go, by utrudnić ustalenie przyczyny wypadku bądź też, by uniknąć ewentualnej odpowiedzialności za spowodowanie wypadku. Do uznania, że sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia, wystarczające jest, by oddalenie się było podyktowane osiągnięciem któregokolwiek z tych celów. […] Momentem decydującym o przyjęciu, że sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia, jest ustalenie, że oddalając się, czynił to z zamiarem uniknięcia odpowiedzialności, w szczególności w celu uniemożliwienia identyfikacji, roli, jaką odegrał w zdarzeniu, oraz stanu, w jakim znajdował się w chwili wypadku.
wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 maja 2020 roku, sygn. akt I ACa 57/20, LEX nr 3045090
Niedopełnienie obowiązku ubezpieczenia OC
W praktyce często zdarza się, że szkoda jest wyrządzana przy jednoczesnym braku posiadania obowiązkowego ubezpieczenia OC. W takich przypadkach poszkodowani nie zgłaszają swoich roszczeń odszkodowawczych do ubezpieczyciela, a do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Instytucja ta jest odpowiedzialna za wypłatę odszkodowań między innymi właśnie w sytuacji braku posiadania obowiązkowego ubezpieczenia pojazdu.
Z chwilą wypłaty przez Fundusz odszkodowania, sprawca szkody i osoba, która nie dopełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, są obowiązani do zwrotu Funduszowi spełnionego świadczenia i poniesionych kosztów.
W uzasadnionych przypadkach, kierując się przede wszystkim wyjątkowo trudną sytuacją materialną i majątkową zobowiązanego, jak również jego sytuacją życiową, Fundusz może odstąpić od dochodzenia zwrotu części lub całości świadczenia albo udzielić ulgi w jego spłacie.
Jak się bronić przed regresem ubezpieczeniowym? Pomoc adwokata w sprawach roszczeń regresowych
Wystąpienie przez ubezpieczyciela lub UFG z roszczeniem regresowym nie musi jeszcze oznaczać konieczności zapłaty. Sprawy z tego zakresu nie należą jednak do łatwych.
W praktyce istnieje możliwość zakwestionowania wystąpienia przesłanek regresu. Skuteczna obrona przed regresem wymaga znajomości przepisów prawa i orzecznictwa. Skorzystanie z pomocy adwokata może być kluczowe dla ochrony Twoich praw.
Analiza zasadności roszczeń
Pierwszym podjętym przez adwokata krokiem jest analiza zasadności regresu. Prawnik sprawdzi, czy rzeczywiście ubezpieczyciel lub UFG może domagać się zwrotu wypłaconego odszkodowania. Często zdarza się, że wezwania do zapłaty są przedawnione lub opierają się na błędnych założeniach. Nierzadko ubezpieczyciel nie dysponuje odpowiednimi dowodami uzasadniającymi roszczenie. Wówczas może istnieć możliwość uniknięcia zapłaty.
Negocjacje z ubezpieczycielem
W każdej sprawie istnieje możliwość negocjowania warunków zapłaty. W przypadku wyrządzenia szkody bez wykupionego ubezpieczenia OC, adwokat może wynegocjować odstąpienie dochodzenia przez Fundusz części lub całości świadczenia albo uzyskać dla klienta ulgę w spłacie.
Reprezentacja w sądzie
Jeżeli sprawa trafi na drogę postępowania sądowego, pomoc profesjonalnego pełnomocnika może okazać się nieoceniona. Obeznany w gąszczu procedur adwokat przeprowadzi klienta przez cały proces w taki sposób, aby uzyskać jak najkorzystniejsze rozstrzygnięcie.
Podjęte przez adwokata działania mogą doprowadzić do zmniejszenia wysokości regresu lub uniknięcia go w całości.
Regres ubezpieczeniowy – adwokat Trójmiasto
Kancelaria adwokacka świadczy kompleksową pomoc w zakresie prawa cywilnego oraz odszkodowań, w tym również w zakresie regresu ubezpieczeniowego. Potrzebujesz pomocy adwokata? Z Kancelarią możesz skontaktować się telefonicznie (+48 516 969 888), za pośrednictwem maila (adwokat@jakubnowosielski.pl) lub dostępnego na stronie formularza kontaktowego (Kontakt). Uzyskaj profesjonalną pomoc prawną!
Kancelaria działa w szczególności w obszarze następujących miast: Gdynia, Gdańsk, Sopot, Wejherowo, Rumia, Reda, Pruszcz Gdański. Jesteś spoza Trójmiasta? Nie stanowi to przeszkody – współpracę możemy nawiązać również online.
