Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę

Umowa o pracę kojarzy się w społeczeństwie z trwałością i stabilnością. Zatrudnienie nie musi jednak trwać wiecznie. Zarówno pracodawcy, jak i pracownicy, dysponują możliwością rozwiązania stosunku pracy. Jednym z przewidzianych przez prawo sposobów rozwiązania jest wypowiedzenie. W przypadku pracodawców, przepisy prawa pracy przewidują jednak pewne ograniczenia dotyczące wypowiadania umów o pracę.

Z tego artykułu dowiesz się, w jakich przypadkach pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę, a także w jaki sposób pracownik może bronić się przed nieuzasadnionym zwolnieniem. Poznasz również powody, dla których warto skorzystać z pomocy adwokata w odwołaniu się od wypowiedzenia umowy o pracę.

Wypowiedzenie umowy o pracę – co powinno zawierać?

Zgodnie z art. 30 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy, umowa o pracę może zostać rozwiązana przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem).

Oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu powinno nastąpić na piśmie. Ponadto w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas określony lub nieokreślony, należy wskazać przyczynę uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Wypowiedzenie musi zawierać również pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy. O zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas określony lub nieokreślony pracodawca powinien zawiadomić na piśmie reprezentującą pracownika zakładową organizację związkową, podając przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy.

Pracodawca powinien właściwie uzasadnić wypowiedzenie umowy o pracę. Jeżeli wskazana przez pracodawcę przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę nie jest prawdziwa, istnieje możliwość odwołania do sądu pracy. Pracownik może skutecznie zwalczyć nieuzasadnione lub niezgodne z prawem zwolnienie i skorzystać z roszczeń przysługujących mu na gruncie kodeksu pracy.

Kiedy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę?

Nie w każdej sytuacji wypowiedzenie umowy o pracę będzie zgodne z prawem. Przepisy prawa przewidują bowiem pewne ograniczenia w możliwości zwalniania pracowników. Poniżej wskazane zostaną przykładowe sytuacje, w których nie jest możliwe wypowiedzenie umowy o pracę. Jeżeli pracodawca wypowiada umowę o pracę w jednym z takich przypadków, narusza przepisy kodeksu pracy. Tym samym pracownik ma solidne podstawy do zakwestionowania przed sądem zgodności wypowiedzenia z przepisami prawa.

Usprawiedliwiona nieobecność w pracy

Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika. Podobnie, wypowiedzenie nie jest możliwe w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy. Dotyczy to przykładowo następujących sytuacji związanych z nieobecnością:

• przebywanie na zwolnieniu lekarskim w związku z chorobą,
• konieczność stawienia się na wezwanie sądu, prokuratury, policji,
• konieczność stawienia się przed organem właściwym w zakresie powszechnego obowiązku obrony celem załatwienia sprawy będącej przedmiotem wezwania.

Należy jednak pamiętać, że pracodawca po upływie przewidzianych w kodeksie pracy okresów nieobecności (nawet usprawiedliwionej) ma możliwość rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Wówczas rozwiązanie umowy może nastąpić nawet podczas usprawiedliwionej nieobecności pracownika.

Wiek emerytalny

Ponadto pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.

Uprawnienia związane z rodzicielstwem

Wypowiedzenie umowy nie jest również możliwe w okresie ciąży oraz w okresie urlopu macierzyńskiego. a także od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu ojcowskiego albo jego części, urlopu rodzicielskiego albo jego części – do dnia zakończenia tego urlopu. Pracodawca nie może również w takich sytuacjach prowadzić przygotowań do wypowiedzenia umowy o pracę. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (zwolnienie dyscyplinarne). W takim przypadku dodatkowym warunkiem jest zgoda zakładowej organizacji związkowej na rozwiązanie umowy.

Pozostając w temacie rodzicielstwa, wypowiedzenie będzie niezgodne z prawem również w przypadku urlopu wychowawczego. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy w okresie od dnia złożenia wniosku o urlop wychowawczy, do dnia zakończenia tego urlopu. Podobnie, jeżeli pracownik złoży wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy, to wypowiedzenie nie jest możliwe do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy.

Działacze związkowi i członkowie rad pracowniczych

Pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku prawnego ze wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z inną osobą wykonującą pracę zarobkową będącą członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnioną do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy.

Ponadto pracodawca nie może bez zgody rady pracowników wypowiedzieć stosunku pracy z pracownikiem będącym jej członkiem.

Społeczni inspektorzy pracy

Wypowiedzenie umowy o pracę ani jej rozwiązanie nie jest możliwe w przypadku pracownika pełniącego funkcję społecznego inspektora pracy w czasie trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. W takim wypadku rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić po uprzednim uzyskaniu zgody statutowo właściwego organu zakładowej organizacji związkowej.

Wypowiedzenie zmieniające

Wyszczególnione wyżej zasady wypowiadania umów o pracę mają odpowiednie zastosowanie również do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy (wypowiedzenie zmieniające).

Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki.

Pracownik może odmówić przyjęcia zaproponowanych, nowych warunków pracy lub płacy. W przypadku odmowy, umowa o pracę rozwiąże się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia zmieniającego. Co jednak istotne, jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki. Pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.

Wypowiedzenie zmieniające również powinno zawierać przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie i spełniać wymagania przewidziane przez przepisy prawa pracy.

Zasadność wypowiedzenia zmieniającego podlega ocenie z uwzględnieniem specyfiki każdego indywidualnego przypadku. Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy dla swej skuteczności wymaga zaistnienia rzeczywistej przyczyny uzasadniającej zmianę treści stosunku pracy.

wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2023 roku, sygn. II PSKP 5/22, LEX nr 3607011

Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę – czego może żądać pracownik?

Pracownik może wnieść odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę do sądu pracy.

Pracownikowi, któremu pracodawca wypowiedział umowę, może żądać orzeczenia bezskuteczności wypowiedzenia. Jeżeli natomiast umowa uległa już rozwiązaniu, można żądać przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach albo odszkodowania. Proces sądowy w przypadku odwołania polega na ustaleniu, czy wypowiedzenie umowy o pracę było uzasadnione i zgodne z przepisami o wypowiadaniu umów o pracę.

Co istotne, sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy. Będzie to zależało od tego, czy uwzględnienie takiego żądania jest możliwe lub w ogóle celowe. W takim przypadku sąd zasądza jednak na rzecz pracownika odszkodowanie. Należy też pamiętać, że jeżeli przed wydaniem orzeczenia upłynął czas, na który zawarta była umowa o pracę lub do upływu tego terminu pozostał krótki okres, sąd pracy orzeknie wyłącznie o odszkodowaniu.

Czasu na podjęcie odpowiednich kroków prawnych jest niewiele. Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się bowiem do sądu pracy w ciągu 21 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia.

Kiedy warto skonsultować wypowiedzenie umowy o pracę z prawnikiem?

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości związanych z wypowiedzeniem, należy zasięgnąć porady specjalisty. Z uwagi na krótki termin, w którym można odwołać się od wypowiedzenia, konsultacja powinna nastąpić możliwie jak najszybciej. Należy ocenić, czy istnieją podstawy do wystąpienia z powództwem przeciwko pracodawcy do sądu pracy, zgromadzić odpowiednie dowody, a także przygotować pisemne odwołanie do sądu pracy. Wbrew pozorom nawet z pozoru oczywiste sprawy mogą wymagać dogłębnej analizy i dużego nakładu pracy. Wobec tego im szybciej sprawa trafi do doświadczonego adwokata, tym lepiej.

Adwokat dokona wszechstronnej analizy i oceni, czy wypowiedzenie umowy o pracę zostało dokonane zgodnie z prawem. Jeżeli będą podstawy do wniesienia odwołania do sądu pracy, adwokat sporządzi takie pismo i będzie reprezentować klienta podczas sprawy sądowej.

Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę – adwokat Trójmiasto

Kancelaria adwokacka świadczy pomoc w zakresie prawa pracy zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Potrzebujesz pomocy adwokata w sprawach pracowniczych? Z doświadczonym prawnikiem możesz skontaktować się telefonicznie, za pośrednictwem maila lub dostępnego na stronie formularza kontaktowego.

Kancelaria działa w szczególności w obszarze następujących miast: Gdynia, Gdańsk, Sopot, Wejherowo, Rumia, Reda, Pruszcz Gdański. Jesteś spoza Trójmiasta? Nie stanowi to przeszkody – współpracę możemy nawiązać również online.